نگاهي به آيين‌ها، آداب و رسوم و جشن‌هاي شب يلدا
يلدا لغت سرياني است به معني ميلاد و چون شب يلدا، با ميلاد مسيح تطبيق
مي‌كرده، از اين رو بدين نام ناميده‌اند. بايد توجه داشت جشن ميلاد مسيح
كه در 25 دسامبر تثبيت شده، در اصل جشن ظهور ميترا بوده كه مسيحيان در قرن
چهارم ميلادي، آنرا روز تولد عيسي قرار دادند.
آيين شب يلدا در گوشه و كنار ايران زمين
مردم ايران در شهرها و روستاهاي مختلف با توجه به فرهنگ، آداب و رسوم
ويژه‌ي خود شب چله را جشن مي‌گيرند، كه در اينجا به طور مختصر، به ذكر
چگونگي برگزاري اين جشن عمومي و خانوادگي در چند منطقه و شهر ايران
مي‌پردازيم:
خراسان: خراساني‌ها معتقدند كه در شب چله، بايد از ميوه‌هايي كه داراي
خواص ويژه‌اي هستند خورد تا سال آينده خواص آنها در بدن باقي بماند. اين
ميوه‌ها شامل هويج، گلابي، انار، زيتون سبز، خربزه و هندوانه است، كه در
ميان ميوه‌ها، هندوانه از ميوه‌هاي اصلي است كه بايد در شب چله خورده شود.
چراكه مي‌گويند هندوانه « گرميت مغز» و « سوزندگي جگر» را دفع مي‌كند.
همچنين معتقدند هركس در شب چله هندوانه بخورد جگرش لك برنمي‌دارد. البته
بعد از خوردن هندوانه، يلدا در گوشه و كنار ايران
همه ايراني‌ها سي‌امين شب آذر ماه هر سال را با نام شب تولد
خورشيد جشن مي‌گيرند. جشني ملي كه براي همه در يك روز برگزار مي‌شود. با
اين حال در هر گوشه‌اي رسمي برگزار مي‌شود كه جشن آنها را از ديگران
متمايز مي‌كند.
بختياري‌ها: اگر شب يلدا را در ميان قوم بختياري بگذرانيد به جاي حافظ
هميشگي سفره يلدا شاهنامه فردوسي را مي‌بينيد و به جاي فال حافظ بساط
شاهنامه‌خواني برپاست. يلدا آن سوي مرزها
اما سنت‌هاي يلدا به درون مرزهاي ايران ختم نمي‌شود. سنت يلدا همراه با
ايراني‌ها در گوشه و كنار دنيا منتشر شده است. از ژاپن گرفته تا آمريكا در
شب 30 آذر ماه هر سال عده‌اي هستند كه تولد خورشيد را جشن مي‌گيرند.
در كشورهايي كه جمعيت ايراني‌ها بيشتر است معمولا مغازه‌ها هم اجناس مربوط
به سفره يلدا را مي‌فروشند و يلدا هرچند هيچ‌وقت شبيه يلداهاي ايران
نمي‌شود اما رنگ و بوي ايران را دارد.
در كشورهايي كه جمعيت ايراني‌ها اندك است يلدا معمولا بهانه‌اي است براي
دور هم جمع شدن. سخن گفتن به زبان مادري و ياد گذشته‌ها بودن. | 